Roma Sendyka, Zeugen versus Nebenstehende. Ein Versuch über bystander

in: Testimoniale Strategien Vom Dokumentarismus zwischen den Weltkriegen hin zu medialen Assemblagen der Gegenwart, red. Magdalena Marszałek, Dominika Herbst, Kulturverlag Kadmos, Berlin 2019

Tekst jest próbą rozwinięcia terminologii i strategii analitycznych dotyczących grupy dopełniającej pole przemocy, w którego centrum znajdują się sprawca i ofiara. Tzw. bystanders opisywani są tu, po pierwsze, za pomocą kategorii wypracowanych przez rozwijające się od lat 80. studia nad kulturą wizualną. Patrzący, widzący, podglądający, widz, gap i obserwator są przedstawieni jako odmienne podmioty skopiczne o różnym stopniu sprawczości, autonomii, zdolnościach poznawczych i odruchach afektywnych. Po drugie, autorka poszukuje kategorii, która pozwoliłaby wyjść z impasu nad badaniem polskich „podmiotów uwikłanych” (Rothberg) z czasów Zagłady, i proponuje „postronnych” dla określenia członków nieżydowskiej części społeczeństwa wojennego, jako alternatywę dla obciążonego krytyką „świadka”.
Tekst w języku niemieckim.

Wersja w języku polskim: Od świadków do postronnych. Kategoria „bystander” i analiza podmiotów uwikłanych, w: Świadek: jak się staje, czym jest?, red. Agnieszka Dauksza, Karolina Koprowska, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2019, s. 61–82 oraz Od obserwatorów do gapiów. Kategoria „bystanders” i analiza wizualna, „Teksty Drugie” 2018, nr 3, s. 117–130.
PDF

Autor ikony Good Ware, źródło: www.flaticon.com